ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ ΣΤΗ ΧΙΟ

Κατά το τέλος του 19ου και την αρχή του 20ού αιώνα λειτουργούν στη Χίο τα φαρμακεία των Ι. Τζηρά, Ι. Σπίνου, Ι. Σόδη, και Δ. Ψάλτη.

Φαρμακείο Τζηρά: Ο Ιωάννης Κ. Τζηράς γεννήθηκε το 1871 στον Κάμπο της Χίου. Το 1881 φθάνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου φοιτά στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Στη συνέχεια σπουδάζει Φαρμακευτική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1891 εγκαθίσταται στη Χίο και ανοίγει το φαρμακείο Τζηρά. Μετά τον θάνατό του, το 1961, το φαρμακείο Τζηρά λειτουργεί, υπό την διεύθυνση της κόρης του Ιωάννας. Το φαρμακείο Τζηρά διέκοψε τη λειτουργία του το 1981.

Φαρμακεία Σπίνου:  Το  φαρμακείο Ιωάννη Σπίνου λειτουργεί στη Χίο από το 1888, με παραρτήματα στην Σμύρνη, στον Κάμπο και στα Καρδάμυλα. Ο Ιωάνης Σπίνος εγκαθίσταται στο φαρμακείο της Απλωταριάς, το 1908. Το 1916 μεταφέρει το φαρμακείο του στην Προκυμαία και στο φαρμακείο της Απλωταριάς εγκαθίσταται ο γιος του Χριστόφορος. Το φαρμακείο της Απλωταριάς μετά τον θάνατό του Χριστόφορου Ι. Σπίνου, το 1977, λειτουργεί από την σύζυγό του Βάσω μέχρι το 1980 και στη συνέχεια, από το Χρήστο Ξύδα μέχρι σήμερα. 

Το φαρμακείο της Προκυμαίας λειτουργεί υπό τον Ιωάννη Σπίνο από το 1916 μέχρι τον θάνατό του το 1943. Στην συνέχεια λειτουργεί από τον γιο του Σταύρο Σπίνο μέχρι το 1960, με διάφορους επιστημονικούς υπεύθυνους. Το 1960 αναλαμβάνει την διεύθυνσή του Ιωάννης Στ. Σπίνου μέχρι το 1985, οπότε μεταφέρεται στα Δημοτικά Λουτρά. Εκεί λειτούργησε μέχρι το 2004.

Φαρμακείο Σόδη: Το 1875 ο Ιωάννης Ν. Σόδης ιδρύει φαρμακείο στην Κωνσταντινούπολη. Το φαρμακείο της Χίου διευθύνεται από τον γιο του Νικόλαο, από το 1896 μέχρι το 1925. Στη συνέχεια αναλαμβάνουν τη λειτουργία του τα αδέλφια Κωνσταντίνος και Μιχαήλ Ι. Σόδης. Το 1955 αναλαμβάνει το φαρμακείο ο Ιωάννης Σόδης, μέχρι το 1992. Στη συνέχεια και μέχρι σήμερα το φαρμακείο Σόδη λειτουργεί υπό την Αικατερίνη Ι. Σόδη.

Φαρμακείο Ψάλτη:  Ο Δομένικος Ψάλτης απόφοιτος της Φαρμακευτικής Σχολής της Κωνσταντινούπολης, ιδρύει στα τέλη του 19ου αιώνα το πρώτο φαρμακείο στην Σμύρνη, με παράρτημα στη Χίο. Μετά το 1912 το φαρμακείο Ψάλτη λειτουργεί αποκλειστικά στη Χίο. Από το 1925 το φαρμακείο λειτουργεί υπό τον Νικόλαο Δ. Ψάλτη (βοηθό φαρμακοποιό) με επιστημονική υπεύθυνο την φαρμακοποιό Ασπασία Δερέκα. Το 1940 την διεύθυνση του φαρμακείου αναλαμβάνει ο άλλος αδελφός Αντώνιος Ψάλτης, που μόλις είχε αποφοιτήσει από της Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών. Το φαρμακείο Ψάλτη λειτούργησε μέχρι το 1971, οπότε και περιήλθε στον Ιωάννη Κατσό.

[Α. Μιχαηλίδης, Σύντομη αναδρομή στην ιστορία των φαρμακείων της Χίου, περ. «Πελλιναίο»,  τ. 27 (2003)]

ΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

(ΜΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΔΑΚΗ)

 …Σαν κομψοτέχνημα και καλλιτεχνικά διακοσμημένη ήταν η σάλλα του φαρμακείου. Γύρω γύρω βιτρίνες και μέσα στις θυρίδες και τα ράφια, βαζάκια κρυστάλλινα και πορσελάνινα, καλλιτεχνικά χρυσωμένα και με μια ετικέτα με γράμματα κεφαλαία γοτθικά, για το είδος του φαρμάκου που περιέχει. Γράφανε λοιπόν: «ELECT DIOSCORD», «EXTR.  BELLADON», «TINCT. HYOSC», κ.α

Στις γωνίες τις δύο, της σάλλας, δυο ντουλάπια αντικρυστά ήταν βαμμένα με μαύρο χρώμα με χρυσές οριζόντιες και κάθετες γραμμές. Είχανε μέσα τα δηλητήρια […] Στο βάθος περίπου της σάλλας ο πάγκος της συναλλαγής κι απάνω το ζυγαριδάκι σε κώδωνα γυάλινο. Στη μια πλευρά της σάλλας καρέκλες αραδιασμένες για την αναμονή των πελατών να πάρουν το φάρμακο και η άλλη πλευρά η θέση των Γιατρών του φαρμακείου. Ένας καναπές με βελούδο ή και δέρμα στρωμένος, το γραφείο των Γιατρών, μερικές καρέκλες, ένα ταμπλό στον τοίχο με θήκες και τα ονόματα των Γιατρών, για την τοποθέτηση σημειωμάτων, προσκλήσεων και της αλληλογραφίας.[…] Στο βάθος του Φαρμακείου, το Χημείο, εργαστήριο που παρασκεύαζε τα φάρμακα και εκτελούσανε τις «ρετσέτες», συνταγές των Γιατρών και πλάι το δωμάτιο με την λευκή επίπλωση, που εξετάζανε τους αρρώστους, όσους μπορούσαν να κατεβούν μέχρι και το Φαρμακείο.

[Π. Παπαχατζηδακη, Σπετσαρίες, εφ. Χιακά Επίκαιρα, φ. 22 (1976)]